جزوه روش تحقیق رشته مشاوره


کلیات روش تحقیق

دو رویکرد (پارادایم) در علوم رفتاری

رویکرد خردگرایانه

رویکرد طبیعتگرایانه

در حوزة علوم رفتاری، انتخاب رویکرد پژوهشی، بر پایۀ جهانبینی و نوع پارادایم است. منظور از پارادایم «مجموعها ی از

مفروضه ها، مفاهیم یا گزارههاست که از نظر منطقی بهطور انعطافپذیری به هم مرتبط بوده و جهت فکری و پژوهشی را

هدایت میکند».

پارادایم «خردگرایانه» با دیدگاه اصالت تحصلی (اثباتگرایی یا پوزیتویسم) سروکار دارد. مفروضه این پارادیم این است

که «واقعیت چیزی است که فرد میتواند بهوسیله حواس خود آن را تجربه کند». این پارادایم بر پایه این اصل استوار

است که متغیرهای تشکیلدهنده یک فرایند پیچیده را میتوان بهصورت جداگانه بررسی کرد. برای مثال تأثیر رفتار

معلم بر یادگیری دانشآموزان را میتوان بدون مطالعه سایر متغیرها بررسی کرد. از جمله ویژگیهای اساسی پارادایم

خردگرایانه، تلخیصی بودن، تکرارپذیر بودن و ابطالپذیری است.

پارادایم «طبیعتگرایانه» یا تجربهگرایانه بر این مفروضه استوار است که واقعیت چیزی نیست که همه افراد بهطور

یکسان آن را مشاهده کنند و تجربه مشابهی از آن بهدست آورند. علاوه بر آن، تقسیم یک پدیده پیچیده به اجزاء و

مطالعه هر یک از اجزاء ما را به شناخت کامل از آن پدیده نمیرساند. وانگهی اعتقاد بر این است که واقعیت مورد

مشاهده و مشاهدهگر (خاصه ارزشهای او) بر یکدیگر تأثیر میگذارند. بنابراین مفروضه اصلی در پارادایم طبیعتگرایانه

این است که واقعیت مورد مشاهده به تفسیر افراد و ذهنیت آنان بستگی دارد.

در حوزه علوم رفتاری کاربرد دو پارادایم یادشده به دودستگی میان روشهای تحقیق نیز منجرشده است: الف) روشهای

کمی که در ذیل پارادایم خردگرایانه قرار میگیرند، ب) روشهای کیفی که ذیل پارادایم طبیعتگرایانه قرار میگیرند.

اصول علم

1- جبرگرایی

جبرگرایی یک اصل اعتقادی است مبنی بر اینکه تمام رویدادها علل طبیعی دارند. به عبارت دیگر جبرگرایی ناظر بر این

است که حوادث نه تصادفی هستند و نه تحت کنترل رویدادهای غیرطبیعی. در روانشناسی و علوم تربیتی وقتی گفته

میشود رفتار انسان جبری است، نه به معنای تقدیرگرایی بلکه مطابق با معنای جبرگرایی علمی، به این معناست که

انسانها به دلایلی رفتار میکنند که میتوان بر حسب قوانین طبیعی جهان آنها را فهمید.

2- تجربه گرایی

یعنی علم برای تایید یا رد ادعاها به شواهد واقعی و دادههای تجربی متکی است. شهود، ایمان و حتی منطقِ صرف کافی

نیست.

3- تکرارپذیری

دانشمندان قبل از پذیرفتن یافتهها، خواستار تکرارپذیر بودن آنها هستند. یافتهای که صرفاً برگرفته از شانس باشد اعتبار

ندارد.

4- ابطالپذیری

یافتههای علمی باید ابطالپذیر باشند یعنی قابل آزمایش باشند و به روشی بتوان نشان داد که غلط هستند.

5- ایجاز

یک دانشمند در جستجوی سادهترین تبیین برای یک پدیده است. ایجاز یعنی صرفه جویی (امساك). اگر دو تبیین برای

یک پدیده وجود داشته باشند اما یکی از آنها به مفروضات کمتری نیاز دارد، ارجح است.


فهرست مطالب


فصل اول: کلیات روش تحقیق .......................................................................................................... 16

دو رویکرد(پارادایم) در علو م رفتاری.........................................................................................................17

رویکرد خردگرایانه ............................................................................................................................ 17

رویکرد طبیعتگرایانه.........................................................................................................................17

اصول علم ......................................................................................................................................18

جبرگرایی -1..................................................................................................................................18

تجربه گرایی-2................................................................................................................................18

. تکرارپذیری-3...............................................................................................................................18

ابطال پذیری-4................................................................................................................................18

ایجاز-5........................................................................................................................................18

انواع شیوه های شناخت ................................................................................................................18

تجربه-1..........................................................................................................................................19

2- صاحبنظران (مرجع مطلّع) .................................................................................................................19

مجموعه تست سالهای اخیر (323.......................................................................................................... (1

پاسخنامه تست سالهای اخیر (327......................................................................................................... (1

مجموعه تست سالهای اخیر (334.......................................................................................................... (2

پاسخنامه تست سالهای اخیر (338......................................................................................................... (2

سوالات ......................................................................................................................................344

پاسخ ........................................................................................................................................ 349

مجموعه تست ..............................................................................................................................352

پاسخنامه ...................................................................................................................................356

مجموعه تست روش تحقیق ..............................................................................................................359

پاسخنامه روش تحقیق.....................................................................................................................375

منابع .........................................................................................................................................386


نوع فایل:Pdf

سایز: 6.02mb

تعداد صفحه:384